Nie zawsze prawomocne orzeczenie kary pozbawienia wolności oznacza konieczność osadzenia skazanego w zakładzie karnym. Odbywanie kary pozbawienia wolności możliwe jest także w miejscu zamieszkania w tzw. systemie dozoru elektronicznego. Jak wynika z treści przepisu art. 43b par. Kodeksu karnego wykonawczego dozór elektroniczny to kontrola zachowania skazanego przy użyciu środków technicznych.
W praktyce odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego polega na umieszczeniu na ręce lub nodze skazanego nadajnika oraz całodobową kontrolę przebywania skazanego we wskazanym miejscu zamieszkania, w okresie orzeczonej kary.
Dla kogo dozór elektroniczny ?
Sąd penitencjarny może udzielić skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli wobec skazanego orzeczono karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą jednego roku i 6 miesięcy.
Dozór dla skazanych na 1 rok i 6 miesięcy.
Warto dodać, że do dnia 31.03.2020 r., odbywać karę w systemie dozoru elektronicznego mogli jedynie skazani, wobec których orzeczono karę 1 roku pozbawienia wolności. Uregulowanie to zostało zmienione ustawą z dnia 31.03.2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2020, poz. 568).
Wobec skazanego nie mogą zachodzić warunki multirecydywy, opisanej w art. 64 par. 2 Kodeksu karnego.
Ponadto odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego musi być wystarczające dla osiągnięcia celów kary. Zatem sąd wydający zgodę na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego, musi dojść do przekonania, że kara odbywana w miejscu zamieszkania, będzie w przypadku konkretnego skazanego realizować cele prewencyjne i wychowawcze.
Obowiązkowe warunki techniczne.
Kara może być wykonywana w systemie dozoru elektronicznego tylko wówczas, gdy pozwalają na to warunki techniczne. Chodzi tu o liczbę oraz zasięg dostępnych nadajników i rejestratorów oraz możliwości organizacyjne ich obsługi.
Tym samym brak spełnienia warunków technicznych uniemożliwia wykonywanie kary w SDE.
Jeżeli skazany zamieszkuje wspólnie z inną osobą lub osobami pełnoletnimi, warunkiem rozpoczęcia dozoru stacjonarnego jest uprzednia pisemna zgoda tych osób. Zgoda ta musi obejmować także umożliwienie podmiotowi dozorującemu przeprowadzanie czynności kontrolnych.
Rozpoznanie wniosku w 30 dni.
Sąd penitencjarny powinien wydać postanowienie w terminie 30 dnia złożenia wniosku. Wydając postanowienie sąd wyznacza termin i określa sposób zgłoszenia przez skazanego gotowości do instalacji środków technicznych. Termin ten nie może być jednak dłuższy niż 24 godziny od zwolnienia skazanego z zakładu karnego. Jeśli skazany przebywa na wolności, termin ten nie może być dłuższy niż 24 godziny od ogłoszenia lub doręczenia skazanemu postanowienia o rozpoczęciu dozoru.